Chất chống oxy hóa là gì và có công dụng gì với cơ thể?

Chất chống oxy hóa là những chất được tìm thấy trong các thực phẩm tự nhiên có tác dụng ngăn chặn và bảo vệ cơ thể trước các gốc tự do. Để tìm hiểu chi tiết hơn về chất chống oxy hóa cùng như công dụng của chúng, hãy theo dõi hết bài viết này nhé!

Chất chống oxy hóa là gì?

Chất chống oxy hóa là những phân tử có khả năng ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình tổn thương tế bào do gốc tự do gây ra. Những gốc tự do này thường được tạo ra trong cơ thể trong quá trình chuyển hóa thức ăn hoặc phản ứng với các tác nhân từ môi trường bên ngoài.

Các nguồn chất chống oxy hóa có thể có nguồn gốc tự nhiên hoặc được tạo ra nhân tạo. Nhiều loại thực phẩm từ nguồn thực vật chứa nhiều chất chống oxy hóa. Ngoài ra, cơ thể cũng tự sản xuất một số loại chất chống oxy hóa nội sinh. Những chất chống oxy hóa từ bên ngoài cơ thể được gọi là chất chống oxy hóa ngoại sinh.

Gốc tự do được tạo ra từ các quá trình tự nhiên trong cơ thể, như phản ứng trao đổi chất hoặc ảnh hưởng từ môi trường bên ngoài. Nếu cơ thể không loại bỏ gốc tự do hiệu quả, điều này có thể dẫn đến tình trạng stress oxy hóa, gây tổn thương cho các tế bào và cơ quan.

Các yếu tố như viêm nhiễm, ô nhiễm môi trường, tác động từ bức xạ UV và hút thuốc lá có thể gây ra tăng sản xuất gốc tự do. Stress oxy hóa liên quan đến nhiều loại bệnh như bệnh tim mạch, suy giảm miễn dịch, ung thư, và nhiều bệnh khác.

Tác hại của oxy hóa ảnh hưởng như thế nào?

Quá trình oxy hóa thông qua gốc tự do đã gây ra sự suy yếu cho hàng loạt tế bào khỏe mạnh, dẫn đến sự hư tổn hoặc biến chúng thành gốc tự do khác. Điều này là nguyên nhân chính gây ra quá trình lão hóa cũng như hơn 60 loại bệnh tật khác nhau tại nhiều bộ phận trong cơ thể.

• Lão hóa cơ thể thể hiện qua nét da chảy xệ và hình thành nếp nhăn. Sự suy yếu của cơ thể khiến cho nhiều bệnh tật ẩn chứa và chức năng cơ năng suy giảm, đặc biệt là khi tuổi tăng cao.
• Sự suy giảm chức năng não bộ là một trong những hậu quả của quá trình này, gồm suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, và các bệnh như Alzheimer và đột quỵ.
• Tim mạch cũng trở nên yếu đuối, với những nguy cơ như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, và suy tim.
• Ngoài ra, quá trình oxi hóa cũng có thể góp phần vào sự phát triển của các bệnh về khớp như thoái hóa khớp và viêm khớp, cũng như các bệnh về phổi như hen phế quản, dị ứng và ung thư phổi.
• Bên cạnh đó, còn có các bệnh lý khác như tiểu đường, u bướu, và ung thư mà quá trình oxi hóa có thể góp phần vào sự phát triển và biến chúng trở nên nghiêm trọng hơn.

Vì sao cần bổ sung các chất chống oxy hóa?

Các chất chống oxy hóa có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn hoạt động của các gốc oxy hóa tự do, từ đó ngăn chặn quá trình oxy hóa của tế bào.

Chúng hoạt động bằng cách làm cho nguyên tử hydro mang điện tích dương, có tác dụng khử oxy của gốc tự do. Ngoài ra, chất chống oxy hóa còn có thể ức chế enzyme hoặc kết hợp với các gốc kim loại tự do như ion đồng, sắt để làm bất hoạt chúng.

Việc sử dụng chất chống oxy hóa có thể giúp giảm tình trạng mất thị lực do thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác ở người lớn tuổi. Đồng thời, chúng cũng có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, tiểu đường, ung thư, và nhiều bệnh lý khác.

Các loại thực phẩn chứa nhiều chất chống oxy hóa

Dưới đây là một số ví dụ về các nguồn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa:

• Beta-caroten, một chất chống oxy hóa quan trọng, có thể được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc như đào, mơ, xoài, dưa đỏ, đu đủ, cà rốt, bí, khoai lang, bông cải xanh, cải xoăn và rau bina.
• Lutein là một chất chống oxy hóa khác, thường xuất hiện trong rau xanh như cải xanh, rau bina, cải xoăn, bông cải xanh, đậu Hà Lan, cũng như trong các loại trái cây như ngô, cam và đu đủ.
• Lycopene là một chất chống oxy hóa phổ biến, thường được tìm thấy trong các loại trái cây và rau có màu đỏ hoặc hồng như dưa hấu, cà chua, mơ và bưởi.
• Selen là một khoáng chất chống oxy hóa quan trọng, có thể được tìm thấy trong lúa mì, gạo, ngô, thịt bò, gà tây, gà, cá, đậu, hạt, pho mát và trứng.
• Vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, thường được tìm thấy trong nhiều loại trái cây như quả mọng, kiwi, cam, đu đủ, lựu và dưa đỏ, cũng như trong nhiều loại rau như ớt chuông, cà chua, bông cải xanh, súp lơ, cải xoăn và cải Brussels.
• Vitamin A có trong các sản phẩm từ sữa và gan.
• Vitamin E thường được tìm thấy trong hạnh nhân, quả phỉ, đậu phộng, hạt hướng dương, rau bina, cải xoăn và một số loại dầu như dầu đậu nành, dầu ngô, dầu hạt cải và dầu hướng dương.
• Resveratrol, một chất chống oxi hóa phổ biến, có thể được tìm thấy trong nho, rượu vang đỏ và trắng, quả mọng và đậu phộng.
• Curcuminoids trong nghệ và oleocanthal có trong dầu ô liu nguyên chất.

Lưu ý khi sử dụng chất chống oxy hóa

Mặc dù chất chống oxy hóa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, nhưng việc bổ sung lượng lớn chất chống oxy hóa tổng hợp không đem lại lợi ích sức khỏe và thậm chí có thể gây tác dụng ngược lại, tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ví dụ, việc sử dụng một lượng lớn beta-carotene có thể tăng nguy cơ ung thư phổi ở người hút thuốc. Vitamin E liều cao cũng có thể tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, và một số chất chống oxy hóa khác có thể liên quan đến nguy cơ phát triển khối u lớn hơn.

Chính vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp để tăng cường chất chống oxy hóa trong cơ thể một cách an toàn:

• Cung cấp chất chống oxy hóa từ các nguồn tự nhiên như hoa quả và thực phẩm thay vì sử dụng nhiều chất chống oxy hóa tổng hợp.
• Uống trà xanh hoặc nước ép lựu hàng ngày, một nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên phổ biến.
• Bổ sung các loại thực phẩm có màu sắc đa dạng, bắt mắt như màu vàng, đỏ, cam, xanh đậm, vừa giàu chất chống oxy hóa vừa giúp tăng cảm giác ngon miệng.
• Sử dụng các loại gia vị như nghệ, gừng, thì là, đinh hương, quế, hồi… để tăng hương vị và hàm lượng chất chống oxy hóa cho các món ăn.
• Bổ sung bữa ăn nhẹ hàng ngày bằng các loại hạt giàu dinh dưỡng như óc chó, hạt điều, hạt hướng dương, với lưu ý không thêm đường hay muối.
• Ăn nhiều thực phẩm từ thực vật tươi có thể đảm bảo bạn nhận đủ lượng chất chống oxy hóa một cách tự nhiên và an toàn.

Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về chất chống oxy hóa và tác dụng của chúng đối với cơ thể. Hãy chia sẻ những thông tin hữu ích này tới mọi người xung quanh nhé!

Xem thêm: 5 công thức nước uống detox đẹp da, dáng thon tại đây!